Tin Mừng Giữa Dòng Đời

Trần Việt Cường

Tin Mừng hôm nay được suy niệm trong Năm Thánh kính Lòng Chúa Thương Xót thật là thích hợp và mang một sắc thái chứa chan hy vọng. Niềm hy vọng mà ai trong chúng ta cũng phải mong đợi. Vì tất cả chúng ta đều đang sống trong phận người, màđã mang thân phận con người thì có ai không khỏi vấn vương tội lỗi. Trong kinh Năm Thánh do Đức Giáo Hoàng Phan-Xi-Côsoạn có lời tuyên xưng: Thiên Chúa đã muốn biểu lộ uy quyền của Ngài trên hết là quasự tha thứ và lòng thương xót. Có thể nói đoạn Tin Mừng chúng ta suy niệm hôm nay là căn bản cho lời tuyên xưng này.

Biến cố Chúa gọi Lêvi, được thánh sử Mác-cô tường thuật hôm nay, xảy ra trong thời kỳ đầu tiên của cuộc sống công khai của Chúa Giêsu, khi Ngài bắt đầu sứ vụ rao giảng Tin Mừng, thể hiện lời tiên tri của Isaia: "Thần Khí Chúa ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn. Người đã sai tôi đi loan báo cho kẻ bị giam cầm biết họ được tha, cho người mù biết họ được sáng mắt, trả lại tự do cho người bị áp bức, công bố một năm hồng ân của Chúa. " Lc 4:18-19.

Vừa khởi sự rao giảng, Chúa Giêsu đã nổi tiếng ngay. Lời giảng dạy của Ngài nhưđáp lại những ước vọng sâu xa nhất của lòng người. Dân chúng say sưa đi theo nghe Chúa, vì Ngài giảng dạy như đấng có quyền phép chứ không như cácluật sĩ của họ. Dân chúng còn tuôn đổ nhau đi tìm Chúa vì nhận ra tình thương đầy nhân hậu của Ngài. Họđi tìm Chúa ngày càng đông đảo vì quyền năng Chúađã chữa lành mọi bệnh tật của họ. Chỉ trong sớm chiều Chúa Giêsu đãđược toàn dân coi như một vị tiên tri. Khi Chúa đang ra bờ biển hồ để giảng dạy vàđám đông dân chúngđanglũ lượttheo sau, Ngàiđãđi ngang qua trạm thâu thuế của Lêvi. Chúa đưa mắt nhìn Lêvi và cuộc sống của ông đã hoàn toàn được biến đổi.

Trong mỗi người chúng ta đều phần nào có bóng dáng của Lêvi. Cũng giống như Lêvi, chúng ta đều có kế hoạch cho cuộc đời mình vàít nhiều đã thành công. Có thể ta được người đời cho làmay mắn vì đã thành công: tiền bạc dư thừa, mọi người kính nể. . . . Nhưng cũng như Lêvi, trong một góc tâm hồn nào đó, ta vẫn có một niềm vui không bao giờ trọn vẹn, ta vẫn chưa có bình an thật trong tâm hồn. Và nhất là ta còn giống như Lêvi ở chỗ muốn thu thuế của cuộc đời cho mình. Có lẽ khi hành nghề thu thuế, Lêvi đã vừa thu thuế cho Cê-sa vừa thu thuế cho chính minh. Như vậy mới mau giàu có được. Chúng ta cũng giốngnhư vậy, bao giờ cũng đòi phần thuế của mình trong mọi sinh hoạt của cuộc sống. Nhiều khi không ta nói ra ngoài nhưng trước khi làm việc gì hay một công tác nào, ta luôn thầm tính xem làm như vậy thì cóích lợi gì cho tôi không. Ngay cả đối với bạn bè, hay trong những công tác phục vụ, ta cũng khó tránh khỏi nguy cơ muốn thâu thuế cho mình. Sở dĩ như vậy là vì trái tim ta đã nhiễm độc ngay từ nguyên tội. Trái tim ta không có khả năng yêu thương bắng một tình yêu tinh ròng hoàn toàn vô kỷ, như tình yêu của Chúa Giêsu trên thập giá. Ta cần được gặp Chúa Giêsu, được Chúađoái nhìn và kêu gọi, nhưNgài đã kêu gọi Lêvi thuở nào: Hãy theo Ta.

Ta không được rõ nguyên nhân nào đã thúc đẩy Lêvi lập tức bỏ bàn thu thuế đứng dậy đi theo Chúa. Nhưng dù do nguyên nhân nào đi nữa thìđây cũng phải là một biến cố phi thường. Làm sao Lêvi có thể trong phút giây có một quyết định liều lĩnh như vậy. Bỏ dở cả một công trình, nghề nghiệp ông đã bao năm xây dựng với bao nhiêu tâm huyết. Thánh Mác-cô khi tường thuật biến cố này chỉ nói làông Lêvi đứng dậy và đi theo Người. Chắc chắn phải có một sự thay đổi lớn laođã xẩy ra trong tâm hồn Lêvi. Ta chỉ có thể suy niệm là mặc dầu thành công về vật chất, tâm hồn Lêvi vẫn còn đang thao thức mong chờ. Mong chờ một điều gì mà có lẽ chính ông cũng không rõ. Chỉ biết là có một khoảng trống trong ông mà những thành công bên ngoài không thể lấp đầy. Vàđiều mà Lêvi vẫn mong chờđã hiện thân nơi Chúa Giêsu, qua nhân cách và cách hành xử của Người.

Có thể làánh mắt nhân từ khi Chúa nhìn Lêvi đã thay đổi cuộc đời của ông. Có lẽ từ trước đến nay Lêvi vẫn bị đồng bào của ông nhìn một cách xa lạ, nghi ngờ hay tệ hơn nữa là khinh bỉ. Những người được coi làđạo đức công chính như các người biệt phái và luật sĩ, không ai muốn đến gần, thận cận với ông. Lêvi đang ngồi ở bàn thâu thuế, đang làm công việc bị coi là tội lỗi, bất lương và bóc lột đồng bào. Rất có thể là ngay trong lúc đó, ông đang gian lận, thầu thuế quá luật định đểđưa phần lợi về cho riêng mình. Ta không biết rõ vềđiểm này. Nhưng dù sao thì ngay khi Lêvi đang thâu thuế thì Chúa Giêsu, vị tiên tri đang nổi tiếng nhất và được dân chúng hâm mộ, vị tiên tri đầy quyền năng với những phép lạ lừng danh, đã tiến lại gần bàn thâu thuế. Chúa đã đến gầnLêvi và nhìn ông với ánh mắt yêu thương. Ánh mắt của Chúa đã nói rất nhiều với Lêvi. Ông cảm thấy đây là một người không nghi ngờ và khinh khi tôi. Đây là một người thật sự yêu thương tôi, nhân từ đối với tôi và tin tưởng tôi. Lêvi cảm thấy tâm hồn mình được sưởi ấm vì sự hiện diện và tình yêu thương nhân hậu của Chúa.

Khi Chúa Giêsu công khai nói giữa đám đông: "Anhhãy theo tôi" Lêvi cảm thấy xúc động bàng hoàng. Chúa Giêsu, một vị tiên tri được toàn dân tôn trọng đã gọi ông, một người bị coi là tội lỗi, đi theo Ngài để trở thành nguời bạn cùng đồng hành với Chúa trên đường sứ vụ. Lêvi bỗng nhiên được kêu gọi để cùng đi với Chúa Giêsu, nhập hàng ngũ các môn đệ trở thành bạn hữu của Ngài. Chúa Giêsu đã chẳng đểý đến chuyệnông là một người tội lỗi. Chúa không sợ bị mang tiếng làđã đến gần một người tội lỗi nhưông. Trong phút chốc cảnh vật như mờ nhạt đi trước mắt Lêvi. Những gìông coi là quan trọng nhất trên đời trước đây bây giờ không còn quan trọng nữa. Tiền bạc mà từ trước đến giờông vẫn chắt chiu và coi là niềm vui trên đời bây giờ nhưđã mất hết ma lực quyến rũ đối với ông. Lêvi đã hết sức xúc động và vui mừng. Thánh Mác-cô tường thuật biến cố này một cách rất đơn sơ: "Ông Lêvi đứng dậy đi theo Người". Thánh Luca nói về sự dứt khoát từ bỏ quá khứ của Lêvi một cách mạnh mẽ hơn khi thánh sử viết: "Ông bỏ tất cả, đứng dậy đi theo Người" Lc 5:28.

Cả hai thánh sử Mác-cô và Luca khi tường thuật về biến cố Chúa gọi Lêvi đều dùng tên Lêvi (khi Lêvi trở thành môn đệ thìmới được đổi tên thành Mát-thêu), có lẽ vì muốn giữ tiếng cho Mát-thêu và không muốn nhắc lại sự kiện trước kia Mát-thêu đã từng ngồiở bàn thu thuế. Thế nhưng riêng thánh sử Mát-thêu thì lại không sợđiều đó. Ông nói rõ là một người tên Mát-thêu đang ngồi ở bàn thâu thuế (Mt 9:9). Quá khứ tội lỗi của ông đã trở thành bằng chứng đểtung hô lòng nhân từ và tình thương yêu của Chúa. Tình thương yêu đã biến đổi tâm hồn và cuộc đời của ông. Và kỷ niệm ông được Chúa yêu thương tha thứ ngay khi đang ngồi ở bàn thâu thuế, đang làm công việc tội lỗi, là một kỷ niệm chan chứa niềm vui sâu xa nhất mà không bao giờ Mát-thêucó thể quên được.

Nhiều người trong chúng ta còn ở trong tình trạng của Lêvi lúc đang ngồi tại bàn thâu thuế, và chưa có đủ can đảm để đứng lênđi theo tiếng gọi của Chúa Giêsu. Chúng ta còn đang bị giam hãm trong vòng cương tỏa của danh vọng, lạc thú hay bạc tiền. Tiền của vẫn là một ma lực có sức quyết định bình an và hạnh phúc trong cuộc đời ta. Nỗi vui buồn của ta vẫn còn lên xuống theo chỉ số tài chánh, hay số tiền trong trương mục ngân hàng. Cho đến khi nào ta mới có thể giác ngộ, thật sự gặp gỡ Chúa Giêsu, để có thể bỏ tất cả, đứng dậy đi theo Ngài. Tin Mừng hôm nay có tác dụng nhưánh mắt yêu thương, nhân từ củaChúa, đang nhìn rất sâu vào trong tâm hồn và cuộc đời ta. Cuộc đời với bao nỗi bất an, xao xuyến để từđó Ngài ban ơn tha thứ. Vàlời Chúa kêu gọi Lêvi cũng là một lời mời gọi đầy tin tưởng Ngài gửi đến cho từng người trong chúng ta. Mời gọi ta đứng lên, từ bỏ bàn thâu thuế của ích kỷ, tham vọng để tâm hồn ta được tràn ngập niềm vui và bình an. Mời gọi theo Ngài đi vào trong cuộc đời, trở thành chứng nhân cho tình yêu thương nhân hậu của Thiên chúa, ra đi loan báo tin vui giải phóng cho muôn người.

Lêvi đã không giấu được niềm vui đang tràn ngập trong tâm hồn ông. Ông đã mời Chúa Giêsu về nhà mở tiệc mừng,và mời các bạn đồng nghiệp trước đây cùng làm việc trong ngành thuế và cùng đến để chia sẻ niềm vui của ông. Cả những thành phần bị coi là tội lỗi cũng đến dự tiệc mừng. Dưới ánh sáng của đức tin, bữa tiệc hôm đó lại nhà Lêvi không phải là một bữa tiệc bình thường mà còn là biểu tượng cho niềm hy vọng của cả nhân loại. Nhìn kỹ trong đám người tội lỗi đang ngồi ăn hôm đó ta thấy có sự hiện diện của Đấng hoàn toàn vôtội. Đám người tội lỗi đó là biểu tượng của cả nhân loại tội lỗi. Vì có ai trong nhân loại mà dám nói mình vô tội?Sau nguyên tội, cả nhân loại sinh ra và chết đi trong tội lỗi. Một đoàn tử tù phải đi trên con đường một chiều, một đường hầm mà tận cùng là vực sâu của sự chết, không có niềm hy vọng phục sinh. Nhưng nếu ta nhìn kỹ trong bữa tiệc hôm đó tại nhà Lêvi, ta sẽ thấy giữa đám người tử tội đó có sự hiện diện của Thiên Chúa Thành Người, sự hiện diện của Đấng Emmanuel - Thiên Chúa ỞCùng Chúng Tôi. Chỉ riêng sự hiện diện của Ngài đã thay đổi hẳn cục diện thế giới. Sự hiện diện của Chúa Giêsu giữa nhân loại tội lỗi đãđem lại niềm vui và hy vọng cho thân phận con người. Niềm vui được đón nhận tình thương cứu độ,và niềm hy vọng phục sinh.

Nhưng không phải ai trong nhânloại cũng đón nhận được Tin Mừng Chúa Giêsu mang đến. Những kinh sư đã không đón nhận được niềm vui của tin mừng cứu độ. Họđã tự khai trừ mình ra khỏi niềm vui trong buổi tiệc mừng của tình yêu, bằng cách đóng cửa tâm hồn, và tự khép kín trong sự tự mãn và kiêu căng của họ. Thiên Chúa, Đấng vô cùng thánh thiện, đãyêu thương con người đến độ nhập thể thành người, và hiện diện giữa nhân loại tội lỗi. Còn những người biệt phái muốn tách ra khỏi đám người mà họ cho là tội lỗi. Không những vậy họ còn bực tức và lên án Chúa Giêsu. Trước đó họ cũng đã nhiều lần khó chịu, khi Chúa Giêsu cứu giúp và chữa lành bệnh cho các bênh nhân trong ngày sa-bát. Họ lại càng ghen tức khi Chúa được toàn dân hâm mộ và tôn trọng như một vị tiên tri. Thấy Chúa Giêsu đến dự tiệc tại nhà Lêvi cùng với những người tội lỗi, họđã vội vàng phê bình và lên án. Họ như muốn nói với dân chúng là: Đó quý vịđã mở mắt ra chưa, người mà quý vị coi như là một tiên tri là một con người nguy hiểm, trước kiaông ta đã phạm luật không giữ ngày sa-bát, bây giờ lại giao du với những thành phần tội lỗi trong xã hội!

Thế nhưng tình yêu thương của Thiên Chúa sẽ được tỏ lộ qua mọi biến cố và cảnh ngộ của cuộc đời. Chính lòng dạđen tối và sự ghen tức, lên án của các kinh sư lại là cơ hội để sứđiệp về tình yêu thương nhân hậu của Thiên Chúa được tỏ bầy một cách tuyệt vời. Đáp lại lời lên án của các kinh sư, Chúa Giêsu đã trả lời:"Người khỏe mạnh không cần thầy thuốc, người đau ốm mới cần. Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi. "

Câu trả lời này, Chúa Giêsu không chỉ nói riêng với những người biệt phái để trả lời cho họ. Câu nói của Chúa còn là một sứđiệp của tình thương yêu nhân hậu được gửi đến cho con người ở mọi nơi và mọi thời. Sứđiệp này có sức làm tâm hồn mỗi người trong chúng ta được bình an vàđược tràn ngập niềm vui và hy vọng. Chúa không đến trong cuộc đời như quan tòa để luận phạt, lên án; nhưng Ngài đã đến như một vị lương y đầy lòng lân mẫn để xoa dịu vết thương, chữa lành mọi bệnh tật trong tâm hồn. Trái tim tađã bị nhiễm độc và tan nát vì rất nhiều vết thương. Tâm hồn ta nặng chĩu vì bao nhiêu lỗi tội chồng chất qua những năm tháng của cuộc đời. Nhưng Thiên Chúa nhân lành không coi ta như một tội nhân cần phải bị luận phạt. Nhưng Ngài muốn nhìn ta như một bệnh nhân yếu đuối. Ngàiđãđi vào cuộc đời, nhận lấy thân phận con người, để thông cảm nỗi yếu đuối của ta, và dủ lòng thương xót chữa lành cho ta mọi bệnh tật trong tâm hồn.

Nhưng tại sao Chúa không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi? Chẳng lẽ Chúa không muốn tôi là người công chính sao?Hay Ngài muốn chờ tôi phạm tội để Ngài đến cứu chữa, thứ tha?Câu trảlời phải nhìn trong bối cảnh của tường thuật Tin Mừng. Những người biệt phái tự cho mình là công chính và tự cho mình quyền được lên án. Họ gọi người khác là quân tội lỗi. Hơn nữa, họ còn lên án Chúa Giêsu, Đấng là nguồn mạch mọi sự công chính. Những người "công chính" này sẽ không thểđón nhận được Tin Mừng Chúa Giêsu mang đến. Và khi Chúa nói là Ngài đến để kêu gọi những người tội lỗi, thì thật sự Ngài đã đến để kêu gọi toàn thể nhân loại. Kêu gọi con người hãy quay vềđón nhận tình thương yêu nhân hậu thứ tha, để được lãnh nhận ơn cứu độ. Vìđã là con người thìai cũng đã vương mang tội lỗi, và cần được Thiên Chúa cứu độ.

Lời cuối cùng của Chúa Giêsu trong câu chuyện Chúa gọi Lêvi mà chúng ta cần suy niệm, không được thánh sử Mác-cô và Luca ghi lại. Nhưng Lêvi (tức thánh sử Mat-thêu sau này) là chính người trong cuộc lại nhớ rất rõ và ghi lại cho chúng ta: "Hãy về học cho biết ý nghĩa câu này: Ta muốn lòng nhân từ chứ không cần lễ vật" Mt 9:13

Cho dù chúng ta tội lỗi, bất xứng. Cho dù chúng ta nghèo khó yếu đuối. Cho dù chúng ta chẳng có khả năng gì, và toàn gặp thất bại trên đường đời. Và ngay cả khi chúng ta đã thất vọng về chính mình, nhìn cả trong ngoài,chẳng có gìđáng làm lễ vật dâng lên Thiên Chúa. Dù trong cảnh ngộ nào đi nữa, chúng ta vẫn có thể đến với Thiên Chúa trong tâm tình khiêm tốn, mến yêu và đầy tin tưởng. Thiên Chúa chỉ muốn nhìn thấy nơi ta một tấm lòng từ bi, khiêm tốn. Một tấm lòng biết thông cảm vàđón nhận tha nhân. Một tấm lòng yêu thương nhân hậu, nhất là đối với những ai bé nhỏ nhất trong cuộc đời. Vì Thiên Chúa là Chúa của lòng từ bi nhân hậu. Khi đó chúng ta sẽ được chính Thiên Chúa chúc phúc: "Phúc thay cho ai thương xót người, vì họ dẽ được xót thương" Mt 5:7◙