Đau Khổ và Phục Sinh Qua Ánh Sáng Lời Chúa

Lời Chúa hôm nay chiếu rọi một ánh sáng rực rỡ vào trong ngục tù đau khổ của chúng ta, và của cả nhân loại. Đau khổ và thử thách hình như đã gắn liền với định mệnh của thân phận làm người. Có lúc nào trong cuộc sống của ta mà không có một điều gì làm ta trái ý hay ưu tư? Con người tự bản chất đã luôn hướng về một hạnh phúc vẹn toàn, một tình yêu tuyệt đối! Nhưng hạnh phúc vẹn toàn đó sẽ không bao giờ được thể hiện trong cuộc sống. Đó phải chăng là nét bi thảm chính của thân phận làm người?

Mầu nhiệm của đau khổ, con người không có câu giải đáp. Chúa Giêsu, là Con Người và Con Thiên Chúa; chính Ngài là Thiên Chúa thật, Ngài là Emmanuel, Thiên Chúa Ở Cùng Chúng Ta; chỉ có một mình Ngài mới có thể giải đáp vấn đề mầu nhiệm đau khổ của đời người. Nhưng câu giải đáp của ngài lại vô cùng bí nhiệm: Ngài đã trả lời cho câu hỏi ngàn đời của nhân loại về ý nghĩa của mầu nhiệm đau khổ bằng chính cuộc tử hình của Ngài trên thập giá : Ngài đã giải đáp câu hỏi này bằng cách xuống tận cùng vực sâu của mọi mỗi thống khổ và ô nhục của phận người! Vực sâu của khổ hình thập giá cũng đồng thời chính là đỉnh cao của vinh quang của Tình Yêu. Mầu nhiệm về ý nghĩa của đau khổ đã được Chúa Giêsu mạc khải qua những lời tâm tình của chúa Giêsu, được ghi lại trong Tin Mừng Gioan hôm nay.

Những tâm tình này được tỏ lộ trong những ngày giờ cuối cùng của Chúa Giêsu. Trước viễn ảnh đã gần kề của cuộc tử hình ghê rợn mà Ngài sắp gánh chịu. Đối diện với sự phản bội của Giuđa, là bạn thân và là môn đệ của Ngài; đối diện với tận cùng tâm địa độc ác và bạo tàn của cả loài người trong cuộc tử nạn, Chúa Giêsu đã nói một câu làm đảo lộn tận gốc rễ cái nhìn của ta về vấn đề đau khổ: "Đã đến giờ Con Người được tôn vinh"!

Ôi! Sự tôn vinh mà Con Thiên Chúa sắp lãnh nhận khác xa biết bao những ước vọng và mong đợi của tâm hồn ta. Sự tôn vinh của Ngài là sự vượt thắng của tinh thần trên thể xác, của hy sinh trên hưởng thụ, của xả thân trên chiếm đoạt, của hy vọng trên tuyệt vọng, của sự sống trên sự chết, của Thiên Đàng trên địa ngục, của Tình Yêu trên mọi nỗi oán thù. Chính những nhục hình và đau khổ ngút ngàn mà Chúa Giêsu phải gánh chịu thay cho toàn thể nhân loại đã trở thành vinh quang và chiến thắng của tình yêu. Chính nhờ cuộc thương khó và tử nạn của Chúa Giêsu trên thập giá, mọi nỗi thống khố của con người mọi nơi và mọi thời đã được mang dấu ấn của niềm hy vọng vô biên, và được mang giá trị cứu độ.

Qua sự chết và phục sinh của Chúa Giêsu, những đau khổ của nhân loại từ nay không còn là một sự vô nghĩa và vô lý, không còn là sự thất bại và tuyệt vọng của nhân sinh. Đau khổ từ nay được mang một sức mạnh biến đổi và thánh hóa.

Chúa Giêsu đã giải nghĩa rõ ràng hơn tiến trình về ý nghĩa và giá trị của đau khổ qua hình ảnh hạt lúa phải chết trong lòng đất để trổ sinh hoa trái. Ở đây, vai trò của đau khổ đã quá rõ ràng. Chính tiến trình chết đi, hủy diệt của hạt lúa là điều kiện tất yếu để nẩy sinh sự sống, để hạt lúa có thể sinh nhiều hoa trái. Hạt lúa nào từ chối khổ đau, không muốn bị hủy diệt cũng là hạt lúa trơ trọi một mình, cô đơn và vô ích. Hạt lúa phải bằng lòng bị tan vỡ mới có thể hoàn tất sứ mệnh và ý nghĩa của sự hiện hữu của nó. Cũng vậy, đau khổ trong cuộc đời giúp cho ta vượt ra khỏi chính mình, phá vỡ bức tường ích kỷ và tự mãn luôn vây bọc tâm hồn, trái tim, và cuộc sống của ta. Cũng giống như chiếc vỏ khô cứng của lạt lúa bao bọc và giam hãm mầm nhân của sự sống.

Con người thường muốn xây một bức tường, một thành lũy để bảo vệ chính mình. Thành lũy đó được xây bằng mộng ước bọc vàng. Thành lũy đó là ảo mộng của tiền bạc, tiện nghi, uy quyền, lạc thú. Thành lũy khô cứng của giận hờn và ích kỷ. Nhiều khi ta ước mong có được số phận của người giầu có trong dụ ngôn của Tin Mừng: Ông đã có quá nhiều của cải đến nỗi không còn kho lẫm nào có thể chứa hết! Ông ta vui mừng nghĩ rằng từ nay mình đã an toàn, dư thừa của cải, tha hồ ăn chơi vui hưởng cuộc đời. Ngày hôm nay ta phải ước mong có bao nhiêu triệu đô la, hay hơn nữa bao nhiêu tỷ đô la để có được số phận như ông nhà giàu đó? Nhưng than ôi! Tất cả chỉ là ảo mộng. Ông nhà giàu trong dụ ngôn đã phải nghe lời phán quyết thật đáng làm ta phải run sợ: "Ngay đêm nay, Ta sẽ đòi lại linh hồn ngươi". Có gì bảo đảm để lời phán quyết đó không xảy ra cho ta trong đêm nay?

Cho dù ta có xây được thành lũy kiên cố đó, nghĩa là có đầy đủ hết mọi sự mà cuộc đời có thể hứa hẹn, thì bức tường thành xây bọc đó sẽ làm ngưng đọng sự sống trong ta, cũng như vỏ của hạt lúa đã khô cứng không chịu để cho mình bị tan vỡ. Khi đó ta sẽ tìm hết cách để hưởng thụ tối đa, để đi tìm hạnh phúc chỉ cho riêng mình. Khi đó ta sẽ cố hết sức để tránh mọi khổ đau, để tự vệ. Ta sẽ cố giữ lại những gì mình đang có và chỉ còn biết phục vụ cho chính mình; và đòi hỏi mọi người cũng phải phục vụ cho mình. Lúc đó trái tim ta đã thành khô cứng, giòng tình trong ta đã cạn khô, và ta không còn có khả năng để yêu thương và phục vụ tha nhân. Khô cạn tình yêu cũng là khô cạn mạch sống. Ta còn sống mà như đã chết. Đánh mất tình yêu cũng là đánh mất linh hồn mình: " Ngay đêm nay, Ta sẽ đòi lại linh hồn ngươi." Ta đã tự hủy diệt mạng sống mình trong khi tìm cách bảo vệ chính mình!

Đau khổ có khả năng phá vỡ bức tường bao bọc, giúp ta có thể vượt ra khỏi chính mình để trổ sinh hoa trái, những hoa trái phong phú của tình yêu thương. Đau khổ giúp ta nhận ra sự mong manh của kiếp người, giúp ta cảm thông được nỗi thống khổ của tha nhân. Nếu ta biết chấp nhận khổ đau, thua thiệt để yêu thương , phục vụ và giao hòa; thì khi đó nguồn mạch tình yêu trong ta sẽ tuôn chảynhư dòng suối mang sự sống. Sống trong tình yêu cũng là sống phong phú đích thực ý nghĩa của đời người. Phải chăng đó là phần nào ý nghĩa lời nói bí nhiệm của Chúa Giêsu: Ai yêu mạng sống mình thì sẽ mất, ai ghét sự sống mình thì lại tìm lại được trong cuộc sống muôn đời? Bản chất của cuộc sống muôn đời phải chăng là sống kết hợp với Thiên Chúa, Đấng là Tình Yêu.

Trong Tin Mừng Gioan 17:3, Chúa Giêsu nói: Sự sống đời đời là nhận biết Thiên Chúa. Vì Thiên Chúa là Tình Yêu nên bản chất của sự sống đích thực của ta, định mệnh đời đời của ta là tình yêu. Chúa Giêsu nói về cùng đích của đời ta, lý tưởng cuối cùng của ta là phải nên giống như Thiên Chúa: Các con phải nên thánh như Cha chúng con ở trên trời là Đấng Thánh. Mà nên thánh đồng nghĩa với yêu thương. Tông Huấn Người Tín Hữu Giáo Dân định nghĩa: Thánh thiện là sự trọn lành của đức Ái.

Thế nhưng tình yêu là gì? Tình yêu có lẽ là chủ đề được nói tới nhiều nhất trong cả nền văn học sử nhân loại, thế nhưng cho đến ngày hôm nay, nếu hỏi tình yêu là gì thì có lẽ ta cũng chỉ có một ý niệm rất mơ hồ! Con mgười thật sự không hiểu được tình yêu. Chúa Giêsu là Thiên Chúa Nhập Thể thành người đã đến để dạy cho con người biết yêu thương. Ngài đã diễn tả bản chất của yêu thương qua Hy Lễ Tình Yêu trên thập giá: một từ bỏ và hiến dâng trọn vẹn. Hy Lễ Thập Giá là đỉnh cao tuyệt vời của tình yêu: Không tình yêu nào cao cả hơn mối tình của người dâng hiến mạng sống vì người yêu.

Mầu nhiệm cuộc tử nạn và phục sinh của Chúa Giêsu dạy ta về bản chất của tình yêu và đồng thời chiếu dọi một ánh sáng rực rỡ cho câu hỏi ngàn đời của nhân loại: ý nghĩa của sự đau khổ trong đời người. Chính Chúa Giêsu, Đấng Phục Sinh đã giải thích cho hai môn đệ trên đường đi Em-mau về sự cần thiết của đau khổ: Đấng Kitô phải vượt qua đau khổ để tiến tới vinh quang của Ngài. Vinh quang của Chúa cũng là vinh quang của tình yêu. Đau khổ trong cuộc đời giữ vai trò thiết yếu trong tiến trình biến đổi con người thành giống như Thiên Chúa, Đấng là mẫu mực của tình yêu và là chính Tình Yêu. Không có đau khổ, hy sinh và từ bỏ chính mình cũng không có tình yêu đích thực. Chúa Giêsu đã nói rõ hơn về tiến trình này cho những ai muốn làm môn đệ Ngài. Làm môn đệ Chúa cũng có nghĩa là trở nên giống như Ngài: Ai muốn theo Ta, phải từ bỏ mình đi, vác thập giá mỗi ngày và theo Ta.

Thiên Chúa tạo dựng nên con người không phải như một ngôi nhà đã xây xong hoàn tất nhưng như là một hạt giống, một mầm nhân cần phải được triển nở. Cả vũ trụ này cũng vậy, cũng còn đang được tạo dựng chứ chưa hoàn tất. Thánh Thư Phao-lô đã mạc khải chân lý này: Cả vũ trụ đang rên xiết chờ được sinh ra. Chân lý này giúp ta hiểu được phần nào những đau khổ và tai ương trên thế giới: Một thế giới chưa được hoàn tất và đang trải qua những giai đoạn thử lửa. Như những món đồ gốm cần phải kinh qua nhiều giai đoạn uốn nắn và nung nấu mới có thể thành hình.

Cả cuộc sống của ta là một tiến trình sáng tạo không ngừng của Thiên Chúa: Để mỗi ngày ta trở nên giống tình yêu hơn. Chính vì ta đang được sáng tạo và biến đổi, nên đau khổ là một yếu tố cần thiết trong cuộc sống. Tính ù lì, thiên về thể chất muốn kéo ta xuống theo đà của trọng lực, đi tìm những gì dễ dàng nhất và không muốn cố gắng. Theo đà này, ta càng ngày càng trở thành ích kỷ và sa đọa, không còn khả năng để yêu thương, vì yêu thương đòi hỏi phải vượt ra khỏi chính mình để vươn lên.

Đau khổ và trái ý trong cuộc sống có tác dụng chận đứng đà tuột dốc, lôi ta ra khỏi tình trạng thoải mái giả tạo, biếng lười và ích kỷ. Khi chấp nhận những đau khổ và trái ý trong cuộc sống, nhất là trong tâm tình vâng phục, vì lòng yêu mến Thiên Chúa và tha nhân, tâm hồn ta trở nên cao thượng hơn. Khi đó trái tim ta sẽ có thể mở rộng tới bao la, để ta có thể cảm thông những nỗi đau khổ của người khác và trao ban một bàn tay nâng đỡ. Khi chấp nhận đau khổ với tâm tình phó thác và vâng phục, ta đang dâng lên Thiên Chúa một một lễ vật tình yêu, phần nào rập theo khuôn mẫu của Hiến Tế trên đồi Gôn-go-tha. Đây là lời mời gọi mà Chúa Giêsu muốn gửi đến cho từng người trong chúng ta: " Ai phục vụ Thầy thì hãy theo Thầy; và Thầy ở đâu thì kẻ phục vụ Thầy cũng sẽ ở đó."

Với lời mời gọi này, chúa Giêsu muốn ta cùng đồng hành với Ngài trong cuộc hành trình đi đến tình yêu. Tiến trình rất mầu nhiệm vượt qua đau khổ để đi tới vinh quang. Qua cuộc tử nạn của Chúa Giêsu, đau khổ không còn chỉ là một hình phạt của tội lỗi: nặng nề, tuyệt vọng và vô nghĩa. Từ nay đau mọi đau khổ trong đời, của từng người trong chúng ta cũng như của toàn thể nhân loại sẽ chan chứa niềm hy vọng vô biên vì đã được mang dấu ấn cứu độ qua hy tế của Chúa Giêsu trên thập giá. Càng chấp nhận đau khổ trong yêu thương và vâng phục, ta càng trở nên giống Chúa Giêsu. Trái tim ta sẽ được biến đổi nên giống như trái tim của Ngài: đầy lòng nhân từ, trắc ẩn và biết cảm thông, chia sẻ với tha nhân. Tâm hồn ta sẽ có bình an hơn. Đau khổ thay vì nhận chìm ta trong cơn tuyệt vọng lại dâng ta lên cao và đưa ta về một chân trời đầy hy vọng.

Dù vậy những đau thương trong cuộc đời vẫn còn đó, và tâm hồn ta vẫn run sợ trước viễn tượng bị khổ đau. Điều kiện để bước theo Chúa Giêsu vẫn còn nguyên vẹn: Phải từ bỏ chính mình và vác thập giá mình mỗi ngày mới có thể bước đi theo Ngài. Theo Chúa mỗi ngày không phải lúc nào cũng dễ dàng như những khi tâm hồn ta tràn đầy sốt mến và được an ủi, nhưng có lúc phải đối diện với những thử thách vô cùng cam go, những khi tâm hồn ta đầy sầu muộn. Chính chúa Giêsu trong buổi chiều trước cuộc khổ nạn cũng đã tâm sự với các bạn hữu của ngài: Tâm hồn Ta buồn sầu đến chết đi được!

Chúa Giêsu vẫn cô đơn và phải một mình dối diện với viễn ảnh của tử hình thập giá. Chúa đã nhiều lần tâm sự với các môn đệ và nói với các ông về cuộc khổ nạn mà Ngài sẽ phải gánh chịu, nhưng các ông vẫn chẳng quan tâm, coi đó như một cách nói bóng gió nào đó. Tâm hồn các ông vẫn còn mơ ước chức vị cao sang khi Thầy mình tái lập lại một triều đại huy hoàng như triều đại của Vua Đa-vít!

Nỗi cô đơn và sự lo buồn của Chúa trước cơn tử nạn, trong Tin Mừng hôm nay, Chúa đã nói lên bằng những lời nói thật não nùng đến xé ruột: "Bây giờ tâm hồn Thầy xao xuyến! Thầy biết nói gi đây?" Con người đã không hiểu và không thông cảm được với Ngài nên Chúa Giêsu đã cầu cứu với Cha của Ngài: " Lạy Cha, xin cứu con khỏi giờ này!" Tâm tình rất nhân loại của Chúa Giêsu, nỗi sợ hãi của Ngài trước viễn ảnh của đau khổ và sự chết tỏ lộ cho ta biết tình thương yêu vô bờ Ngài dành cho con người. Những lời nói này của Chúa Giêsu còn là một bảo chứng là Thiên Chúa không hề bỏ mặc con người vì chính Ngài (Thiên Chúa Nhập Thể) cũng đã phải trải qua. Những lời nói đó còn tỏ lộ một cuộc tranh đấu thật hết sức cam go trong nội tâm của Chúa. Cuộc tranh đấu sẽ lên đến tột đỉnh trong với những giọt mồ hôi máu tuôn rơi trong Vườn Cây Dầu. Chúa Giêsu lo buồn và sợ hãi biết bao trước viễn ảnh một mình Ngài phải gánh hết tội lỗi của nhân loại từ lúc tạo dựng đất trời cho tới ngày tận thế. Đấng hoàn toàn thánh thiện vô tội phải trở thành Người Tử Tội và phải gánh chịu những hình phạt vô cùng ghê rợn của tội lỗi. Nhưng cuối cùng tình yêu đã toàn thắng với tâm tình vâng phục đầy yêu thương của Chúa Giêsu khi Ngài thưa với Chúa Cha: "Chính vì giờ này mà Con đã đến".

Chúa Giêsu là Thiên Chúa Thành Người, là Emmanuel ở giữa chúng ta, là mẫu mực của con người phong phú và trọn vẹn. Chúa Giêsu là con người lý tưởng, là mẫu mực để ta noi theo. Thế nhưng Chúa đã không đến trong vinh quang như một vị vua của trần thế, giàu sang phú quý để được mọi nhười cung phụng. Ngài đến không phải để được người cung phụng nhưng để phục vụ mọi người. Giây phút quan trọng và đầy ý nghĩa nhất trong cuộc đời Ngài không phải là trên núi Tabor vinh quang nhưng trên đồi sọ.

Ý nghĩa và giá trị cuộc đời ta không hệ tại những chiếm hữu vật chất theo như nấc thang giá trị của trần thế. Cũng không hệ tại những thắng thế trên tha nhân, những khoái lạc và hưởng thụ mà trần gian này có thể hứa hẹn. Ý nghĩa cao cả và sung mãn nhất của cuộc đời ta chỉ có thể được thể hiện khi ta bước theo chân Chúa Giêsu, đi vào Giêrusalem của cuộc đời. Theo chân Ngài đi vào cuộc đời để mong phục vụ mọi người chứ không muốn mọi người phải phục vụ mình. Và đỉnh cao của đời ta cũng là đỉnh cao của tình yêu. Khi ta biết chấp nhận, thua thiệt, thử thách và khổ đau để yêu thương: Yêu mếnThiên Chúa và yêu thương tha nhân.

Lúc đó ta ta đang thể hiện mục đích cuộc đời mình một cách trọn ven nhất và đang làm vinh danh Thiên Chúa. Lúc đó, trong tâm tình vâng phục, ta có thể thân thưa với Thiên Chúa theo gương Chúa Giêsu: Chính vì giờ này mà con đã đến. Lạy Cha, xin hãy tôn vinh Cha.◙