Nhìn về những dấu mốc kỷ niệm, tác giả tỏ ý dè dặt: "Thế nhưng, mừng kỷ niệm, mừng dấu ấn đó như thế nào lại là chuyện khác." Rồi ông thốt lên "Thật giật mình khi vừa mới đến dự thánh lễ tạ ơn 25 năm linh mục của hai cha Giuse Nguyễn Ngọc Bích và Giuse Phan Đức Hiệp – Dòng Chúa Cứu Thế hôm nay."

Chuyện gì ghê gớm lắm khiến Micae Bùi Thành Châu đã phải "thật giật mình" khi "vừa mới đến dự thánh lễ tạ ơn 25 năm linh mục" của hai linh mục Dòng Chúa Cứu Thế (Cha Giuse Nguyễn Ngọc Bích, tân Giám tỉnh DCCT Việt Nam và Cha Giuse Phan Đức Hiệp)?

Tác giả Bùi Thành Châu "thật giật mình" là vì ông "tưởng nghĩ sau lễ sẽ có "lạc" như bao nhiêu dịp mừng khác nhưng tôi hoàn toàn bất ngờ. Bất ngờ vì lẽ sau lễ chỉ là ly nước trà với những mẫu chuyện tình thân chứ hoàn toàn không tiệc tùng, bia bọt như bao nơi mừng khác."

Nhưng sau những "giật mình" và "bất ngờ", tác giả lại bảo rằng chuyện "sau lễ chỉ là ly nước trà với những mẫu chuyện tình thân chứ hoàn toàn không tiệc tùng, bia bọt như bao nơi mừng khác" là chuyện "cũng dễ hiểu bởi trong thánh lễ tạ ơn, cộng đoàn dân Chúa, có cả tôi được nghe kể về cuộc đời của những linh mục vào thời thập niên 90 đó."

Đâu có gì để mà giật mình hay bất ngờ, phải không? Có "lễ" mà không có "lạc" đối với lễ tạ ơn 25 năm linh mục của Cha tân Giám tỉnh DCCTVN Nguyễn Ngọc Bích và Cha Phan Đức Hiệp cùng Dòng là chuyện dễ hiểu. Dễ hiểu, phải chăng vì hai Cha đã trải qua bao khó khăn để đạt tới chức linh mục hồi thập niên năm 1990? Bây giờ các ngài muốn gợi nhắc cái thời khó khăn ấy và tổ chức một lễ tạ ơn mang sắc màu nghèo khó để đánh dấu một thời khốn khó?

Thật vậy, theo tác giả bài báo, trước khi được thụ phong, các Thầy Chủng sinh, "mỗi người một nơi, mỗi người một việc tìm kế sinh nhai chứ không còn được ở dưới mái trường đào tạo êm ấm như trước nữa. Thầy thì đi làm thuê, thầy thì đi dạy học để kiếm sống … trong đó, thầy Giuse Nguyễn Ngọc Bích lại "ôm" chiếc xích lô đầy kỷ niệm trong 5 năm trời ròng rã."

Từ cái nhìn trên, tác giả suy rằng, "có lẽ chính cái nghèo, cái khó khăn của thời đó đã đi vào tận xương tủy của các cha nên các cha khó quên cũng như sẽ diễn tả cung cách nghèo đói trong đời sống tu trì của mình. Chính vì thế, hai cha Giuse ngày hôm nay cùng nhau đi đến quyết định là không tổ chức "lạc" sau thánh lễ như bao thánh lễ tạ ơn khác."

Nhân bàn tới cái "lễ" không "lạc" trong lễ Tạ ơn 25 Lm của hai Cha DCCT Việt Nam, đặc biệt là Cha tân Giám tỉnh Nguyễn Ngọc Bích, Micae Bùi Thành Châu nhắc tới một vài hiện tượng lễ tạ ơn của một số linh mục khác. Ông viết: "Được biết, cũng gần đây, một số thánh lễ tạ ơn dấu ấn của đời linh mục được tổ chức không phải một hai nơi mà là đến năm nơi với số lượng bàn tiệc nghe xong … chóng mặt. Cha đã đánh dấu kỷ niệm đời linh mục của mình bằng nhiều bàn tiệc, nhiều nơi thật hoành tráng."

Theo ông Châu, "Cha mở tiệc mừng nhiều bàn và nhiều nơi theo tôi tưởng nghĩ cũng chẳng sai bởi lẽ đó là quyền của cha. Thế nhưng, xét trong cung cách của nhà tu, đứng ở góc cạnh của đời tu trì ta nên chăng nhìn lại cung cách tổ chức đó."

Từ suy xét trên, ông Châu đưa ra lời khuyên chung cho các đấng làm thầy: "Hẳn nhiên, theo tôi nghĩ chẳng ai trách là sau "lễ" mà không có "lạc". Có chăng là trách là tại sao sau lễ mà "lạc" lại nhiều quá! ‘Lạc’ nhiều kèm theo những hệ quả của nó là giáo dân phải đóng góp hay lại nhờ cậy vào sự giúp đỡ nào đó của những đại gia.

Lời khuyên được tác giả tiếp tục kéo dài cho đến cuối bài: "Vẫn mong có những thánh lễ tạ ơn nhẹ nhàng và giản đơn như thế để nói lên tiếng nói, nói lên cung cách sống nghèo của Giáo Hội giữa cuộc đời mà người ta vẫn chạy theo phú quý giàu sang."

Có lẽ không ít người đồng ý với tác giả "mong có những thánh lễ tạ ơn nhẹ nhàng và giản đơn như thế." Nhưng có bao nhiêu người đọc đồng tình với ông Châu rằng, những thánh lễ như thế có thể "nói lên tiếng nói, nói lên cung cách sống nghèo của Giáo Hội giữa cuộc đời mà người ta vẫn chạy theo phú quý giàu sang"?

Chính cách sống, thái độ hành xử và cái tâm của con người, nhất là người mục tử có thể hiện hay không "cung cách sống nghèo của Giáo Hội", có tinh thần hòa mình vào kiếp nghèo của người nghèo và vào nỗi đau của người cùng khổ hay không, nhất là những kẻ cùng khổ vì thương tật do chiến tranh để lại nơi thân thể tàn tạ của họ. Ấy mới lời cốt lõi của tinh thần vì người nghèo và người cùng khổ.

"Ly nước trà với những mẫu chuyện tình thân" sau Thánh lễ Tạ ơn có lẽ chưa hẳn là chứng từ "nói lên tiếng nói, nói lên cung cách sống nghèo của Giáo Hội" nếu những nhân vật chính ở đây chưa thể hiện cụ thể tinh thần mà Đức Thánh Cha Phanxicô gọi là tinh thần của một Giáo Hội nghèo, vì người nghèo, với người nghèo, cho người nghèo, hòa mình vào người nghèo, đồng lao cộng khổ với kẻ khốn cùng và người bị ruồng rẫy, vô thừa nhận!

Làm được cái công việc tổ chức một "lễ" tạ ơn không "lạc" mà chỉ có "ly nước trà và những mẫu chuyện tình thân" với nhau có lẽ chưa nói lên được gì cả trừ khi những người trong cuộc có hành động thiết thực và cụ thể đem những kẻ khốn cùng về với mình thay vì xua đuổi họ với trăm ngàn "lý do chính đáng" mà thực chất chỉ là những "cái cớ" để biện minh, biện hộ!

Hôm ấy, ngày 14/6/2015 nhằm Chúa nhật. Các Thánh lễ cộng đồng của Giáo xứ kể cả lễ Mỹ cũng như lễ Việt đều đã kết thúc sau Thánh lễ 1giờ30 chiều. Nhà thờ không còn Thánh Lễ nào nữa trong ngày. Thế nhưng vào lúc 4 giờ chiều hôm đó tại ngôi Thánh đường trên đã diễn ra một thánh lễ ngoại thường mà cả cộng đoàn dân Chúa người Mỹ lẫn người Việt, chẳng mấy ai hay biết. Đó là Thánh lễ Tạ Ơn do 14 linh mục người Việt đồng tế trước một cử tọa rất nhỏ gồm trên dưới 20 nam nữ tu sĩ với khoảng 30 giáo dân (vài bô lão và các ca viên của Ca đoàn Cộng đoàn Giáo xứ sở tại).

Một Thánh Lễ Tạ Ơn mà các Thầy Cả dâng lễ lẫn cử tọa dự lễ chỉ khoảng 60-70 người! Phải chi toàn thể Cộng đoàn CGVN sở tại cùng thân hữu hôm đó có mặt thì đông vui nhộn nhịp biết ngần nào. Ít ra cũng khoảng 500 giáo dân trong Cộng đoàn tham dự; lễ lạc ắt hẳn sẽ linh đình và "hoành tráng" biết mấy! Nhưng đây rõ ràng là một Lễ "tạ ơn" xuất phát từ đáy sâu của lòng thành, chứ không từ cái rình rang bên ngoài.

Đó là Lễ Tạ Ơn Hồng Ân Linh mục và Khấn Dòng của một "tập thể" linh mục và tu sĩ từ nhiều nẻo đường Miền Đông Bắc Hoa Kỳ (New Jersey, New York, Pennsylvania, Virginia, Massachusett…) cùng tập họp lại với nhau. Có vị kỷ niệm 52 năm linh mục với 82 tuổi đời, như Cha già Nguyễn Trường Cửu (NY). Có vị chỉ mới thụ phong cách đây ba tháng, như linh mục Nguyễn Phương, Dòng Cát Minh. Các vị khác, kể cả linh mục lẫn tu sĩ nam nữ, vị thì 30 năm, vị 20 năm, vị khác 15 năm, 10 năm, 5 năm. Một nữ tu được giới thiệu đang mừng kỷ niệm 25 năm khấn trọn.

Đây là một sáng kiến "lạ" do Lm Phêrô Trần Việt Hùng, Quản nhiệm (Administrator) của Giáo xứ Our Lady of Czestochowa, South Plainfield kiêm Quản nhiệm CĐCGVN sở tại khởi xướng và tự nguyện đứng ra tổ chức, được các linh mục và tu sĩ hưởng ứng nồng nhiệt.

Việc các linh mục, tu sĩ ở Mỹ cùng tập họp với nhau tại một địa điểm vào ngày Chúa Nhật không hề là chuyện đơn giản. Vậy mà Cha Phêrô Việt Hùng đã làm được. Các linh mục và tu sĩ đã sắp xếp được thời biểu của mình hầu cùng đến với nhau trong bầu khí đầy tình thân thương. Một bước thử nghiệm ngoạn mục hứa hẹn những kỳ vọng sáng ngời trong tương lai.

Chủ tế Thánh lễ tạ ơn là Lm Trần Văn Đảm (Chánh xứ nhà thờ Mỹ ở New York, kỷ niệm 20 năm linh mục). Điều khiển Ca đoàn là Linh mục nhạc sĩ Nguyễn Hùng Cường. Các bài hát cho Thánh lễ đều do Cha Hùng Cường tuyển chọn hay biên soạn theo chủ đề tạ ơn và dâng hiến.

Ngoài một lọ hoa và bức ảnh "Tiệc Ly" dưới chân bàn thờ, không có biểu ngữ, băng-rôn, không có tặng hoa, dâng hoa, múa hoa, không có diễn văn, chúc từ ca ngợi công đức, kể lể chặng đường gian truân trước khi tiến vào vinh quang!

Lm Đặng Vũ Khiêm, chánh xứ một giáo xứ Mỹ ở Pennsylvania, cũng kỷ niệm 20 năm linh mục, phụ trách giảng lễ.

Bài giảng của Cha Khiêm không có tầm vóc một bài giảng, mà chỉ là những "mẩu truyện vụn vặt" kể cho vui về "cái cảnh lên voi xuống chó" đầy kịch tính của đời linh mục Việt Nam trên xứ sở Mỹ. Bao lần bị vật ngã. Bao lần được Chúa dìu đỡ lên. Rồi lại ngã và được kéo chỗi dậy. Bài giảng của Cha Khiêm mang lại cho cử tọa những tràng cười giòn giã vui nhộn, nhưng không vì vậy mà nó mất đi chất thâm thúy của những câu chuyện dở khóc dở cười đối với những khoảnh khắc đời linh mục thiếu vắng bóng Chúa.

Hình tượng cây Thánh Giá ngất ngưởng nơi cao chót vót của tháp nhà thờ được Cha Khiêm diễn tả vừa hài hước vừa thâm sâu qua hình ảnh một Nhân vật ngang nhiên "ngạo nghễ" giang tay thách thức mọi thế lực thù địch dưới cõi trần. Chính Thánh Giá ấy, cái thập tự khổ hình lại là ngôi sao dẫn đường cho người linh mục thoát ra khỏi cái tăm tối của cái "tôi" đầy tội lỗi và bao tật xấu của chính mình. Bị đánh đòn, bị đội mũ gai, bị đóng đinh trong tư thế giang tay, Đấng bị treo lơ lửng kia vẫn là ngọn hải đăng, là đuốc soi đường cho mọi người. Ngài quả là nhà lãnh đạo tuyệt vời cho những ai hiến dâng đời mình cho cuộc sống tu trì hay cho lý tưởng phụng sự Giáo Hội, phục vụ nhân sinh!

Lời kết của bài giảng cũng chơn chất mà không kém ý nhị khiến người nghe cảm thấy bị thu hút để nhớ đời. Cha Khiêm tự thú: "Làm linh mục thì chịu nhiều mũi tên, nhiều viên đạn bắn vào, bắn sẻ có, bắn liên thanh có, bắn liên miên, bắn tới tấp, bắn ngang, bắn dọc, bắn từ đằng sau, từ đằng trước, nghĩa là từ mọi phía và hầu như mọi ngày, khiến tôi đã phải thốt lên với những kẻ nhắm bắn tôi: Bạn hãy cứ bắn, bắn nữa đi, bắn chỗ nào trên người tôi cũng được, trừ trái tim tôi ra, vì trong tim tôi có bạn! Phải chăng như vậy mà tôi được cứu để còn nói, còn cười với cử tọa hôm nay?"

Còn Cha chủ tế Trần Văn Đảm vào lúc cuối lễ đã chia sẻ mấy lời, nhìn nhận tính chất "tư tế" đặc thù của thành phần không nhận chức thánh: "Không phải chỉ linh mục, giám mục, mà cả giáo dân cũng thuộc hàng tư tế của Chúa, thi hành sứ vụ tư tế của mình theo cách thức riêng do Chúa phân định từ gia đình tới sở làm phù hợp với hoàn cảnh và môi trường riêng của thời đại."

Lễ xong, mọi người cùng chụp vài tấm hình chung kỷ niệm. Trời đã xế chiều, có lẽ ai nấy đã đói mà đường về của mỗi người thì hãy còn dài, nên tất cả đều được mời vào hội trường, không phải để thưởng thức một bữa ăn thịnh soạn, cao lương mỹ vị, món ngon vật lạ cho xứng tầm với lễ tạ ơn! Chỉ có mỗi một món ăn duy nhất ở mỗi bàn ăn! Dĩa cá tôm sống với tàu hủ, rau cải và ít bún bên cạnh lò ga nhỏ đang nổi lửa, mỗi người tự phục vụ. Tất cả cùng chan hòa trong tình thân!

Cũng như trong nhà thờ, ở hội trường không hề có băng rô, biểu ngữ, bông hoa hay diễn văn, diễn từ, ca ngợi công đức! Phong bì, quà tặng cũng không. Chỉ có trao nhau lời tâm sự và vui ca thỏa thích trong khi ăn rồi lần lượt chào biệt nhau, thơ thới ra về!