Kết Quả Cuộc Họp Việt Nam - Vatican

Trưa ngày 11-9-2014, Phòng Báo chí Tòa Thánh đã công bố thông cáo chung về cuộc gặp gỡ lần thứ 5 của Nhóm Làm Việc chung giữa Việt Nam và Tòa Thánh tại Hà Nội.

Nguyên văn thông cáo chung như sau:

Để thi hành những thỏa thuận đã đạt được trong cuộc gặp gỡ lần thứ 4 của Nhóm Làm Việc chung giữa Tòa Thánh và Việt Nam, diễn ra tại Vatican hồi tháng 6 năm 2013, cuộc gặp gỡ thứ 5 của Nhóm Làm Việc Chung đã diễn ra tại Hà Nội ngày 10 và 11 tháng 9 năm 2014. Hai vị đồng chủ tọa cuộc gặp gỡ là Thứ trưởng ngoại giao Việt Nam, Ông Bùi Thanh Sơn, Trưởng Phái Đoàn Việt Nam, và Thứ Trưởng ngoại giao Tòa Thánh, Đức Ông Antoine Camilleri, Trưởng Phái Đoàn Tòa Thánh.

Phái Đoàn Tòa Thánh đã đánh giá cao sự nâng đỡ của các giới chức chính quyền có thẩm quyền ở mọi cấp độ dành cho Giáo Hội Công Giáo tại Việt Nam để thi hành sứ mạng của mình. Đoàn cũng ghi nhận những tiến triển trong chính sách tôn giáo của Việt Nam, được phản ánh trong Hiến Pháp tu chính năm 2013. Nhà Nước Việt Nam đã tạo điều kiện dễ dàng cho các cuộc viếng thăm công tác của Đức TGM Leopoldo Girelli, Đại diện Không Thường Trú của Tòa Thánh tại Việt Nam. Phái Đoàn Tòa Thánh tái khẳng định mình coi trọng việc phát triển quan hệ với Việt Nam nói riêng, và với Á châu nói chung, như cuộc viếng thăm mới đây và các cuộc viếng thăm sắp tới của Đức Giáo Hoàng tại Đại lục này làm nổi bật. Tòa Thánh tái khẳng định sự dấn thân tiến tới mục tiêu thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, và cùng với Giáo Hội Công Giáo tại nước này, Tòa Thánh muốn góp phần tích cực hơn nữa vào việc phát triển đất nước trong các lãnh vực mà Giáo Hội Công Giáo có những điểm mạnh, như trong lãnh vực y tế, giáo dục, từ thiện và các hoạt động nhân đạo. Phía Việt Nam tái khẳng định chính sách trước sau như một của Nhà Nước và Đảng trong việc tôn trọng tự do tôn giáo và tín ngưỡng của mọi người, và trong việc hỗ trợ Giáo Hội Công Giáo tại Việt Nam tích cực tham gia vào việc phát triển đất nước về mặt xã hội và kinh tế.

Hai bên cũng nêu bật những nguyên tắc cơ bản "sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc" và "người công giáo tốt là người công dân tốt". Phái Đoàn Tòa Thánh nhấn mạnh rằng Đức Thánh Cha Phanxicô quan tâm theo dõi những tiến triển gần đây trong quan hệ giữa Tòa Thánh và Việt Nam và Ngài khích lệ cộng đồng Công Giáo tại Việt Nam tiếp tục góp phần đẩy mạnh các mục tiêu chính của đất nước.

Hai bên hài lòng ghi nhận những phát triển tích cực trong quan hệ giữa Tòa Thánh và Việt Nam được biểu lộ qua sự gia tăng những trao đổi và tiếp xúc ở mọi cấp độ, từ những cuộc gặp gỡ của Nhóm Làm Việc chung cho tới các cuộc viếng thăm công tác của vị Đại diện Không Thường Trú của Tòa Thánh tại Việt Nam. Hai bên thỏa thuận tiếp tục đối thoại và tiếp xúc, đồng thời tạo những điều kiện thuận lợi cho sứ vụ của Vị Đại diện Tòa Thánh, vì ngài giúp Giáo Hội Công Giáo tại Việt Nam thi hành giáo huấn của Đức Giáo Hoàng.

Cuộc gặp gỡ đã diễn ra trong bầu không khí thẳng thắn, chân thành và tôn trọng lẫn nhau.

Hại bên đã đồng ý thực hiện cuộc gặp gỡ thứ 6 của Nhóm Làm Việc chung giữa Tòa Thánh và Việt Nam tại Vatican. Thời điểm cuộc gặp gỡ sẽ được thiết lập qua đường ngoại giao.

Trong dịp này, Phái đoàn Tòa Thánh đã viếng thăm Phó Thủ trướng kiêm Bộ trưởng ngoại giao, Ông Phạm Bình Minh, và gặp Thứ Trưởng Nội vụ kiêm Trưởng Ban tôn giáo của chính phủ, Ông Phạm Dũng. Đoàn cũng nhân cơ hội này viếng thăm vài tổ chức Công Giáo ở Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh. (SD 11-9-2014)

G. Trần Đức Anh OP chuyển ý (Radio Vatican)

Mới đây nhất, truyền thông công Giáo cho hay các cuộc họp hỗn hợp giữa Việt Nam- Vatican tại Hà nội bước vào vòng họp lần thứ năm tại Hà Nội vào các ngày 10 và 11 tháng 9. Nhiều người vội mừng và hy vọng. Nhất là phía tòa thánh Vatican và Hội đồng giám mục Việt Nam.

Đã bao nhiêu lần hy vọng và chờ đợi như thế! Không nhớ hết được.

Cứ như trong bài phỏng vấn Giám mục Nguyễn Thái Hợp của Gia Minh đài RFA vào ngày 10-9-2014, kết quả rất mù mờ, trả lời mà như không trả lời, muốn hiểu thế nào cũng được. Một lối trả lời nửa kín nửa hở mà người đọc khó mà biết sự thật là gì.

Có lẽ tốt hơn, thà giám mục im lặng và đừng phát biểu để giữ được sự ngay thẳng. Nếu không tiện để dám nói sự thật thì nên từ chối cho phỏng vấn. Còn nếu đã nhận trả lời thì xin cụ thể, rõ ràng và minh bạch. Được gì, mất gì, chưa được gì thi nói cho rõ.

Người có chút hiểu biết sẽ hiểu tại sao vị giám mục này có lối trả lời như dưới đây. Xin hãy xem Giám Mục Hợp trả lời như sau:

Và qua những năm làm việc vừa rồi, ta thấy có những bước tiến mặc dù chưa được như một số người mong muốn; nhưng phải nhìn nhận rằng có những bước tiến.

Ta thấy một số vấn đề được giải thích và đã thông. Còn một số vấn đề còn tôn đọng chẳng hạn như vấn đề sự cộng tác của Giáo hội trong trong các vấn đề như y tế và giáo dục. Vấn đề nhiều lần được nêu lên và một vị cao cấp trong chính phủ vào đầu năm vừa rồi nói vấn đề coi như đồng ý rồi. Nhưng cho đến nay chưa thấy văn bản nào công bố rõ rệt về vấn đề đó.

Chuyện đau lòng thì chúng ta đã nói rồi. (Ý nói việc giáo dân ở địa phận Vinh bị đánh đập, bị bắt tù giam).

Nhưng trong những năm vừa qua, hai bên vẫn riếp tục đối thoại và bây giờ thì vấn đề tồn đọng không còn nữa, đang giải quyết để có thể xây dựng Trung tâm trại Gáo.

Chúng tôi tiếp tục con đường. Cho đến hôm nay, chúng ta thấy rằng tình hình đã giữ mức độ phải chăng.

Qua mấy câu trả lời lơ lửng, mơ hồ đành kết luận. Đành chịu thua. Cách xử dụng ngôn từ của vị giám mục này đã đạt đến sự khôn ngoan ở mức trần và chỉ cần sơ xảy một chút thì sự khôn ngoan đó trở thành sự gian dối ngoài tầm kiểm soát của lương tri.

Xin Giám mục cẩn trọng.

 Nặng lời với một tước vị như giám mục là điều ngoài ý muốn của tôi.

Thưa giám mục, người ta có thể rộng rãi cho nhiều thứ mà không tiếc. Nhưng lòng kính trọng không phải là thứ cho không.

Trở lại vấn đề của chúng ta xin thử nhìn lại. Thử đưa ra một số nhận xét về các mối tương quan ấy từ trước đến nay và đề nghị một giải pháp chung cuộc, dứt điểm, không nhì nhằng nửa nạc nửa mở.

Chúng ta cần nhớ lại rằng kể từ khi có chính quyền cộng sản- cứ tạm kể từ năm 1945 đến nay-, mối tương quan giữa tòa thánh Vatican, Hội đồng giám mục Việt Nam với chính quyền cộng sản chưa hề có một ngày êm thắm, chưa có một thỏa thuận.

Những thiện chí về phía Vatican và Hội đồng giám mục Việt Nam đã nhiều lần đưa ra đủ thứ đề nghị, nhượng bỗ đủ thứ. Nhưng thường không được phía Hà Nội đáp ứng tương xứng. Những cuộc viếng thăm trao đổi của Vatican cứ nhích từng ly tấc một mà cho đến nay, có những đòi hỏi căn bản nhất như tự do bổ nhiệm, tự do tuyển dụng, tự do giảng dạy tôn giáo trong các chủng viện, thiết lập bang giao chính thức giữa Vatican-Hà Nội vv.. vẫn còn rất nhiều hạn chế.

Nó chỉ ra rằng thiện chí một bên không đủ.

Nó cũng chỉ ra rằng cần phải hiểu thực chất chế độ cộng sản là gì!

Một vấn đề như Cải cách ruộng đất được coi như tội ác đối với con người. Đảng đã chính thức xin lỗi. Hồ Chí Minh đã khóc. Nhưng bồi thường và phục hồi nhân phẩm cho các nạn nhân thì không. Nay họ lại đủ cái trơ trẽn kỷ niệm 60 năm Cải cách ruộng đất. Đấy là thực chất đấy. Đấy là cộng sản đấy. Đấy là đấy đấy.

Cho nên đã có biết bao nhiêu rắc rối xày ra trong vấn đề bổ nhiệm Giám Mục. Vụ nọ tiếp nối vụ kia. Muốn được đề cử hay chọn lựa làm chức giám mục thì trước tiên phải là linh mục đạo đức, có lòng nhiệt thành, có lý tưởng. Nhưng nếu phải được chính quyền cộng sản chấp thuận thì điều đó dựa trên tiêu chuẩn nào? Không lẽ có một thứ đạo đức cộng sản?

Chính điều này làm cho việc bổ nhiệm giám mục ở Việt Nam hiện nay mất hết ý nghĩa cao đẹp của nó. Cho nên những vụ bổ nhiệm Giám mục nào xem ra có vẻ trót lọt, êm xuôi sẽ tạo ra những nghi ngờ đủ loại. Rất có thể việc bổ nhiệm đã có những thương lượng trao đổi.

Những chuyện như thế với mức trao đổi ở mức độ nào, trao đổi như thế nào ở trong vòng bí mật? Người ngoài chả ai biết được. Giáo dân hoàn toàn mù tịt.

Vì thế nó có thể rất tốt về mặt đời. Tốt từ nghi lễ truyền chức, cờ xí, diễn văn, người tham dự đông đảo xem ra mọi mặt đều tốt đẹp. Nhưng bên trong lại có thể có vết nhơ về mặt đạo. Không ai biết rõ. Nên không dám khẳng định một điều gì. Nhưng không lẽ không suy đoán?

Tờ Tin Nhà, có bài viết của Nguyễn Ngọc Lan về vấn đề bổ nhiệm như sau:

 Rất may là tình trạng này nay đã được cải thiện nhiều và không còn là trở ngại lớn trong việc truyền chức linh mục nữa.

Nhưng vấn đề vẫn là phải cất lên tiếng nói. Mặc dầu chẳng được ai nghe, vì trái tai cả hai phía. ◙